Biologisch melkveehouder Joost Samsom is een pionier in hart en nieren. Persoonlijk succes zoals het winnen van een award van de Dierenbescherming maakt hem trots, maar hij hoopt vooral dat andere boeren zijn voorbeeld volgen. Het gebruik van plastic terugdringen is een van zijn stokpaardjes.
Door Mary Wijnveen
Joost Samsom is een liefhebber van de natuur, van koeien. Dat is de rode draad in zijn bedrijfsvoering. Sinds 1998 doet hij aan agrarisch natuurbeheer: weidevogelnestbescherming, botanisch randenbeheer, ecologisch slootbeheer. Samsom nam het melkveebedrijf in Wilnis in 1991 over van zijn ouders, sinds 2004 is het volledig biologisch. De melk gaat naar Eko Holland.
De nominatie voor de Agrarisch Ondernemer van het Jaar ziet hij als een kans om de melkveehouderij in het zonnetje te zetten. “En dan bedoel ik niet alleen de biologische. Ik zet me ook zeker niet af tegen de gangbare melkveehouderij, maar hoop dat ik andere boeren tot voorbeeld kan dienen.” Daarnaast kan de sector wel wat positief nieuws gebruiken, voegt hij eraan toe.
Award Dierenbescherming
De liefde voor de koeien leverde hem begin 2023 de Deltaplan Veehouderij Award van de Dierenbescherming op. “Dat komt vooral door onze mobiele melkrobot. Want daardoor kunnen de koeien in de zomer 24 uur per dag en zeven dagen in de week buiten blijven. Omdat ze in de wei worden gemolken, is er in de zomer vrijwel geen ammoniakemissie. En we merken dat er daardoor meer weidevogels zijn. Op die award waren we best trots.”
Met we bedoelt Samsom naast zichzelf zijn vrouw Liesbeth en zoon Simon. Met de laatste werkt hij samen op de boerderij. Zijn vrouw runt het paviljoen de Grote Sniep, dat in de zomermaanden zes dagen in de week open is. Vanuit het paviljoen kijken de bezoekers op het natuurgebied van Samsom. “We zijn ook deelnemer van het project Adopteer een koe. Zo zijn burgers op verschillende manieren bij ons bedrijf betrokken.”
Minder plastic
Samsom noemt zichzelf een duurzame pionier, die blijft vernieuwen als iets beter kan. “Zo hebben we de door onszelf ontwikkelde ronde balen perswikkelcombinatie vanwege het grote plasticverbruik de deur uitgedaan. Deze is ingeruild voor een sleufsilo met zelfgebouwd elektrisch afdeksysteem. Die laatste verbruikt maar één rol plastic per jaar.”
Grote wens van de melkveehouder is het plastic verbruik te minimaliseren. Daarom wil hij samen met zijn zoon in de toekomst een hooidrogerij bouwen. “Kuilplastic kun je recyclen maar wikkelfolie, dat om de balen gaat, niet. Bij een eigen hooidrogerij heb je helemaal geen plastic meer nodig en met zonnepanelen erboven is het een goedkope manier om hooi te drogen.”
Overdekte uitloop
De hooidrogerij wil hij combineren met een overdekte uitloop, de VrijLevenStal van Hanskamp. “Dat is een soort overdekte winterweide, waarbij de koeien op zand lopen. Dat is sowieso veel natuurlijker dan op beton”, betoogt Samsom. En een zandbodem biedt de mogelijkheid om urine primair te scheiden van mest, wat zorgt voor minimale ammoniakemissie. “Voor de toekomst biedt het ook de mogelijkheid om kalveren (langer) bij de koe te houden.”
De behoefte om te innoveren leidde tot een zelfontworpen systeem om de bodemdaling in het veenweidegebied af te remmen: de Sub-irrigator, ofwel molgang-infiltratie. “Bij de aanleg van een gewoon waterinfiltratiesysteem liggen er in het hele perceel pvc-slangen of biodrains in de grond. Bij mijn systeem leg je alleen in de oever een pvc-eindbuis tegen vertrapping door koeien.” De draineermachine maakt, als een mol, ondergrondse gangen. Die staan in verbinding met de sloot, zodat het water in en uit kan stromen. Zo wordt het uitzakken van de grondwaterstanden in de zomer beperkt en de bodemdaling geremd, door de veenbodem continue vochtig te houden. Twee boeren uit Oudewater experimenteren sinds 2022 met zijn systeem. Die proef loopt volgend jaar af.
Innoveren doet de melkveehouder wel ‘met de hand op de knip’. Zo kocht hij de overkapping voor de uitloop tweedehands. En voor de zandbodem is een fundering niet nodig, wat op de veengrond een hele dure aangelegenheid zou worden. Evengoed is het een forse investering, maar de zonnepanelen op het dak verdienen dat voor een deel terug. De vergunning is aangevraagd, de boer hoopt dat de stal er deze zomer staat.
Is Samsom dan klaar met vernieuwen? Niet bepaald. Simon is namelijk begonnen met vleesverkoop vanaf de boerderij. En daar is Samsom senior ook wel van gecharmeerd. “Die korte keten is een mooie ontwikkeling. Zo zetten we steeds een stap vooruit, in de hoop dat anderen meegaan. Met zijn allen vooroplopen is tenslotte veel leuker dan alleen.”
Bedrijfsgegevens
Joost (60), Liesbeth (62) en zoon Simon (31) Samsom hebben in vof in Wilnis (U.) een biologisch melkveebedrijf met circa 120 koeien en 60 stuks jongvee. 75 hectare grond is in eigendom, waarvan 27 hectare natuur. Daarnaast wordt een aantal hectares voor natuurbeheer gebruikt van particulieren, de provincie en Staatsbosbeheer.
Melkproductie: 725.000 per jaar, gem. productie per koe: 7.000 liter. Vetgehalte: 4,0%, eiwitgehalte: 3,40%
Overig: paviljoen de Grote Sniep met uitkijktoren en een eigen natuurgebied.